Bogato spomeničko naslijeđe na području Herceg Novog nastalo je kao rezultat prožimanja raznih naroda i kultura koje su se kroz njegovu dugu istoriju ovdje smjenjivali i sudarali.
MANASTIRI I CRKVE
U Hercegnovskoj opštini sakralni spomenici zauzimaju prvo mjesto u nepokretnom spomeničkom fondu ovog kraja i to ne samo po broju, vec i po teritorijalnoj rasprostranjenosti i kulturno-istorijskoj vrijednosti.
Na području Opštine ima 89 crkava (75 pravoslavnih i 14 katoličkih) i 12 lokacija na kojima se nalaze ostaci crkava, od čega su 3 lokacije arheološki obradjivane. U raznim pisanim izvorima pominje se još 7 crkava, čija identifikacija na terenu nije izvršena.
KOMPLEKS MANASTIRA SAVINA
Manastir se nalazi 2 km istočno od Herceg Novog, u jedinstvenom ambijentu mediteranske vegetacije. Jedan je od najljepših primjera arhitekture baroka na Jadranu. Sastoji se od tri crkve: dvije posvećene Uspenju Bogorodice, smještene u centru ogradjenog dvorišta, manastirskog konaka sa riznicom na sjevernoj strani dvorišta, i crkve Sv. Save, izdvojene na obližnjem brežuljku.
* Nad vratima Male crkve Uspenja Bogorodice, sa unutrašnje strane, je fresko-natpis iz 1831. godine na kome se kao godina nastanka ove crkve pominje 1030. godina, ali se po stilskim karakteristikama smatra vjerovatnijim da crkva potiče iz vremena Kosača. Na unutrašnjim zidovima otkriveno je nekoliko slojeva fresko-slikarstva, a najstariji je pronadjen ispod sloja fresaka iz 1565. godine. Smatra se da je nastao sredinom XV vijeka i ima stilske karakteristike slikarstva Lovra Dobričevića.
Najmladji živopis je iz 1831. godine. Ikonostas je sastavljen iz više dijelova iz raznih epoha. Carske dveri, zvane "tvrdoške" i veliko Raspeće iznad njih izradio je 1703. godine Dimitrije Daskal, a hramsku ikonu Uspenja Bogorodice njegov sin Rafailo.
* Veliku crkvu Uspenja Bogorodice gradio je od 1777. do 1799. godine korčulanski majstor Nikola Foretić. U arhitektonskom smislu, crkva je mješavina stilova od vizantijskog preko romano-grčkog do baroknog i predstavlja pravi primjer uspješnog spoja istočne i zapadne kulture, koje su se na ovom području vjekovima stapale u izuzetna umjetnička djela.
Ikonostas u crkvi, koji je izradio bjelopoljski ikonopisac, pop Simeon Lazović, uz pomoć svoga sina Aleksija, 1795. godine, takodje predstavlja uspješan spoj tradicionalčne ikonografije i novih baroknih formi.
* Crkva Sv. Save je po nekim izvorima nastala u XV, a po nekim u VXIII vijeku.
Manastirski konak sagradjen je 1937. godine, umjesto ranije srušenog, a uz konak je smješten manastirski muzej s Riznicom. U Riznici se nalaze izuzetno vrijedni predmeti - eksponati od kojih treba izdvojiti: kristalni krst Sv. Save iz 13. vijeka, plaštanicu iz 1642. godine, srebrnu petohljebnicu iz 1648. godine, kivot Manastira Tvrdoš iz 1615. godine, jedan putir iz 1650. godine, jevandjelje iz 1685. godine, jedinstven portret Ruskog cara Petra Velikog...
Tu je i biblioteka sa velikim brojem knjiga, koje su sa sobom donijeli kaludjeti iz manastira Tvrdoš.
CRKVA Sv. ARHANĐELA MIHAILA
Nalazi se na gornjem trgu Starog grada, popularnoj Belavisti, sada Trgu Herceg Stefana. Crkvu su počeli graditi 1883. godine. Više arhitekata radilo je na podizanju crkve, a projekat po kome je konačno izvedena napravio je 1905. godine arh. Milan Karlovac.
Crkva je sagradjena od fino klesanih kvadera korčulanskog kamena, a gradnja je dovršena i crkva je osvještana 1911. godine. Svojom opštom prostornom koncepvijom vizantisjkog stila, ukrasnim elementima romano-gotičke i islamske reminiscencije, ova gradjevina eklektičkog duha predstavlja izuzetno uspješan i maštoviti spoj stilova i jedna je od ljepših crkava na ovom području.
Ikonostas od bijelog, italijanskog mermera, izradio je majstor Bilinić iz Splita, a ikone je izradio češki slikar Franjo Cigler.
CRKVA Sv. JERONIMA
Nalazi se u Starom gradu, na donjem trgu, Trgu Mića Pavlovicća. Sagradjena je 1856. godine. Na mjestu na kome se nalazi ova crkva, ranije je, u 17. vijeku, bila podignuta katolička parohijska crkva, posvećena Sv. Jeronimu, zaštitniku grada. Ta crkva je srušena u 19. vijeku i na istom mjestu je podignuta danas postojeća, mnogo prostranija i veca.
U postojećoj crkvi se nalaze djela jednog od največih baroknih slikara Peraštanina Tripa Kokolje.
CRKVA Sv. LEOPOLDA MANDICA
Po oslobodjenju grada od Turaka, Mlečani su 1688. godine izradili samostan i uz njega malu crkvu posvećenu Blaženoj Djevici Mariji. Kasnije je crkva bila posvećena Svetom Franji, a u novije vrijeme, tačnije od 1976. godine posvećena je Svetom Leopoldu Bogdanu Mandiću, rodjenom u Herceg Novom, koji je od Pape Ivana Pavla Drugog proglašen svecem 1983. godine.
Nalazi se pored crkve Sv. Jeronima, nešto niže prema moru, sagradjena je po naredbi Jeronima Kornera godinu dana nakon zauzimanja grada od strane Mlečana.
CRKVA Sv. ANE
Nalazi se na malom brežuljku, u Savinskoj Dubravi. Predanje kaže da je na tom mjestu bila pravoslavna crkva Sv. Petke, koju su porušili Turci. Novu crkvu Sv. Ane podigli su jŠpanci, odnosno plemić Don Ferantea Gonzage 1538. godine, kada je bio zapovjednik Herceg Novog. Budući da je ostao da živi u Herceg Novom i nakon pada grada pod tursku vlast, kada je umro 1550. godine, pokopan je u grobnici Sv. Ane, i on i njegova porodica.
Bila je četiri puta rušena i obnavljana. Na istom mjestu, 1985. godine, izgradjena je nova crkva. koja pripada parohijalnoj crkvi Sv. Jeronima.
CRKVA Sv. ĐORĐA
Nalazi se na Toploj, sagradjena je odmah nakon zauzimanja grada od strane Mlečana, a restaurirana 1848. godine. U crkvi se nalazi izuzetno vrijedna italo-kritska kružna ikona Sv. Petra i Pavla iz 16. vijeka.
CRKVA Sv. SPASA
Izgradnja ove crkve je započela 1709. godine, pored crkve Sv. Đordja, a završena je 1713. godine. Svoj današnji izgled je dobila 1864. godine, kada je renovirana gotovo od temelja. U unutrašnjosti crkve nalaze se izuzetno vrijedni predmeti, koje su poznati ljudi toga doba poklonili ovoj crkvi. Iznad ove i crkve Sv. Đordja nalazi se parohijalno groblje, a uz groblje ćelija (sa spomen pločom) u kojoj je Josip Tropović učio Petra Petrovića Njegoša.
Crkva se nalazi na Toploj.
CRKVA Sv. ANTUNA
Nalazi se u zapadnom podgradju grada, u sklopu samostana podignutog prilozima gradjana, 1687. godine, za vrijeme kratkotrajne vladavine Španaca. Inače, sama crkva potiče iz 1710. godine, a posvećena je čudotvorcu Sv. Antunu Padovanskom. Samostan je današnji izgled dobio 1790. godine. | |
